Kokaina i metamfetamina, powszechnie nazywane metą, fetą, futrem, ryżem , są silnymi substancjami pobudzającymi, które mają skłonność do prowadzenia do uzależnienia, a ich działanie koncentruje się przede wszystkim na ośrodkowym układzie nerwowym. Substancje te, choć wykazują pewne podobieństwa, różnią się zasadniczo pod względem składu chemicznego, sposobu spożywania przez osoby uzależnione oraz wpływu na funkcjonowanie neurologiczne i fizjologiczne. Niniejszy dyskurs ma na celu zagłębienie się w różnice istniejące między kokainą i metamfetaminą oraz przeanalizowanie ich wpływu zarówno na fizyczne, jak i psychiczne aspekty jednostki. 

Kokaina pochodzi z liści rośliny koki i ma postać krystalicznego, białego proszku, który jest konwencjonalnie wdychany lub skraplany w wodzie, a następnie wprowadzany dożylnie do układu krwionośnego. Natomiast metamfetamina jest środkiem farmakologicznym pochodzenia syntetycznego, złożonym z wielu składników chemicznych, wśród których znajduje się pseudoefedryna, często spotykany składnik dostępnych bez recepty leków na przeziębienie. Metamfetamina jest często syntetyzowana w zaimprowizowanych laboratoriach i występuje w różnych formach, zwłaszcza w postaci krystalicznej, która najczęściej jest spożywania poprzez proces palenia, wciągania lub podawania dożylnego. 

Zarówno kokaina, jak i metamfetamina wywierają silne działanie stymulujące na układ fizjologiczny, powodując zwiększenie aktywności serca, systemowego ciśnienia krwi oraz termoregulacji całego ciała. Metamfetamina wywołuje w organizmie bardziej długotrwałą reakcję fizjologiczną w porównaniu z kokainą, ponieważ działanie psychostymulujące metamfetaminy utrzymuje się przez szacowany czas 12 godzin, podczas gdy kokaina - odwrotnie - ma znacznie krótszy czas trwania, wynoszący około 30 minut do godziny. Metamfetamina wywiera bardzo silny wpływ na fizjologię i psychologię organizmu, wywołując głęboką skłonność do uzależnienia fizycznego i psychicznego, a tym samym zwiększając skłonność do zachorowalności i śmiertelności. 

Kokaina i metamfetamina wywierają znaczny wpływ na ośrodek nagrody w mózgu, powodując uwalnianie dopaminy - kluczowego neuroprzekaźnika regulującego uczucie przyjemności i motywacji. Metamfetamina, w przeciwieństwie do kokainy, powoduje znacznie zwiększone uwalnianie dopaminy, co ostatecznie wywołuje zwiększoną i długotrwałą euforię. Farmakologiczne oddziaływanie tych substancji skutkuje zwiększonymi wskaźnikami energii, śmiałym zachowaniem i podwyższonym stanem euforii. Po doświadczeniu pożądanych efektów może dojść do załamania, co skutkuje złożonym stanem emocjonalnym, charakteryzującym się tendencjami melancholijnymi, myślami lękowymi i ideami paranoicznymi - może to przekształcić się w trwałą psychozę metamfetaminową.

Podsumowująć, zaobserwowano, że zażywanie kokainy i metamfetaminy ma szkodliwy wpływ na krytyczne procesy poznawcze, takie jak zachowanie pamięci, koncentracja uwagi i funkcjonowanie wykonawcze. Stosowanie wspomnianych narkotyków może skutkować trwałymi zmianami w strukturze i aktywności mózgu, obejmującymi zmniejszoną zdolność do postrzegania gratyfikacji i zwiększoną podatność na wystąpienie stanów psychicznych, zwłaszcza depresji i lęku czy psychozy.

Kokaina? Metaamfetamina? Jaka jest różnica?

Publikacje naukowe:

  1. Byrne, S. P., & Kirwan, G. M. (2019). The neurobiology and social psychology of cocaine addiction: Clinical, ethnographic and psychopharmacological perspectives. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 100, 20-33.
  2. Li, Y., Yuan, K., Cai, C., Feng, D., Yin, J., Bi, Y., ... & Tian, J. (2015). Reduced frontal cortical thickness and increased caudate volume within fronto-striatal circuits in young adult smokers. Drug and alcohol dependence, 151, 211-219.
  3. Payer, D. E., Lieberman, M. D., Monterosso, J. R., Xu, J., Fong, T. W., London, E. D., & Eldreth, D. A. (2008). Differences in cortical activity between methamphetamine-dependent and healthy individuals performing a facial affect matching task. Drug and alcohol dependence, 95(1-2), 114-128.
  4. Szerman, N., Martinez-Raga, J., Peris, L., Roncero, C., Basurte, I., Vega, P., ... & Casas, M. (2013). Rethinking dual disorders/pathology: substance use disorders and mental illness. Revista de psiquiatria y salud mental, 6(3), 107-116.
  5. Wojtas, A., Rymaszewska, J., & Kiejna, A. (2018). Methamphetamine use and its correlates in the Polish population. Drug and alcohol dependence, 189, 1-7.
  6. Zilverstand, A., Huang, A. S., Alia-Klein, N., & Goldstein, R. Z. (2018). Neuroimaging impaired response inhibition and salience attribution in human drug addiction: a systematic review. Neuron, 98(5), 886-903.

Ważne słowa do zapamiętania:

  • Dopamina
  • Neuroprzekaźnik
  • Uzależnienie
  • Psychofarmakologia
  • Obwody przednio-tylne
  • Podwójne zaburzenia/patologia
  • Atrybucja wrażliwości