Niniejsze opracowanie dotyczy wyzwań stojących przed osobami z osobowością anankastyczną i bada powody, dla których wyzwania te stanowią istotny ciężar zarówno dla dotkniętych nimi jednostek, jak i ich bliskich. 

Osobowość anankastyczna, określana alternatywnie jako osobowość obsesyjno-kompulsywna, charakteryzuje się skłonnościami do perfekcjonizmu, regulacji, metodyczności i utrwalonych wyobrażeń. Osoby wykazujące tę cechę osobowości często spotykają się z wewnętrzną niepewnością, niepokojem i skłonnością do niezdecydowania. 

Osoby, które wykazują osobowość anankastyczną mogą napotkać główne wyzwanie związane z ich zdolnością do skutecznego kultywowania i podtrzymywania intymnych związków z innymi. Osoby te mają tendencję do utrzymywania pewnego stopnia dystansu interpersonalnego, ponieważ mogą napotkać trudności w pełnym zaakceptowaniu innych za to, kim są. Co więcej, skłonność jednostek do regulowania i strategizowania każdego aspektu może być przyczyną sporów interpersonalnych z tymi, którzy dostrzegają poczucie ograniczenia lub manipulacji. 

Anankastyczne cechy osobowości są powszechnie związane z wyzwaniami w akcie wybaczania i lekceważenia przeszłych przewinień i nieszczęść. Wśród niektórych osób istnieje skłonność do angażowania się w powtarzalne zachowania, ponieważ obawiają się one możliwości popełnienia błędu lub utraty kontroli nad daną sytuacją. 

Ponadto osoby wykazujące anankastyczną cechę osobowości mają tendencję do przeżywania stresu i niepokoju w wyniku ich uporczywej koncentracji na drobiazgach i dążeniu do skutecznego zarządzania okolicznościami. Podjęcie niewystarczających działań w celu zaradzenia temu stanowi może potencjalnie skutkować zmęczeniem fizycznym i cierpieniem psychicznym, w tym depresją. 

Osoby charakteryzujące się anankastyczną cechą osobowości odczuwają znaczny niepokój związany z osiągnięciem równowagi pomiędzy sprawowaniem kontroli a korzystaniem z elastyczności. Ponadto, istotne jest dla nich nabycie zdolności do uznania własnego ja, jak również innych osób bez poddawania ich nadmiernej kontroli i osądowi. Osoby mogą osiągnąć te wyniki, korzystając z interwencji poznawczo-behawioralnych lub psychodynamicznych, które - jak wykazano empirycznie - ułatwiają skuteczną regulację emocji, postrzegania siebie i standardów działania.

Z jakimi problemami borykają się osoby z osobowością anankastyczną i dlaczego jest to tak uciążliwe dla nich i ich bliskich?

Publikacje naukowe:

  1. Rachman, S. (2006). Obsessive-compulsive personality disorder. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 79(2), 129-142.
  2. Kalska-Szostko, B., & Zajenkowska, A. (2013). Anankastic personality: characteristics, diagnosis, therapy. Psychiatria Polska, 47(4), 629-644.
  3. American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, DC: Author.

Słowa kluczowe: 

  • osobowość anankastyczna, 
  • perfekcjonizm, 
  • kontrola, 
  • terapia, 
  • lęk.