W okresie zwanym potocznie średniowieczem dziedzina psychologii była często łączona ze sferą magii i mistycyzmu. Przyczyniały się do tego różne czynniki, takie jak wpływ religii, niedostateczne zrozumienie ludzkiej psychiki i brak naukowych metod badania zjawisk psychicznych. 

W średniowieczu psychologia była często postrzegana przez pryzmat mistycyzmu, co można przypisać w dużej mierze wszechobecnemu wpływowi religii. W tym okresie chrześcijaństwo zajmowało pozycję dominującą i utrzymywało, że zdolności poznawcze człowieka stanowią metafizyczny byt, który jest nierozerwalnie związany z ludzką duszą. W związku z tym liczne pytania i wątpliwości, które obecnie wiążą się z psychologią, były dawniej postrzegane jako pytania teologiczne, a nie naukowe. 

W średniowieczu psychologii przypisywano magiczną wiarygodność, co można przypisać ograniczonemu zrozumieniu ludzkiej psychiki. Przed pojawieniem się współczesnych metodologii naukowych stosowanych w badaniu zjawisk psychicznych, jednostki uciekały się do przesądów i mitologii, aby wyjaśnić sprawy związane z dolegliwościami psychicznymi i nietypowym zachowaniem. Na przykład dominował pogląd, że choroby psychiczne przypisuje się czynnikom nadprzyrodzonym, takim jak opętanie przez demony czy czary, a nie zakorzenionym w zjawiskach naturalnych. 

Brak odpowiednich metodologii naukowych w ocenie zjawisk psychicznych był istotnym czynnikiem, który przyczynił się do mistycznego postrzegania psychologii w średniowieczu. Współczesne narzędzia i metodologie stosowane w badaniu mózgu i zachowania, takie jak psychologia eksperymentalna i obrazowanie mózgu, były poza zasięgiem jednostek w dawnych czasach. W związku z tym wiele pytań i niepokojów, które obecnie rozpoznaje współczesna psychologia, uznawano za niemożliwe do zbadania przez naukowców. 

Krótko mówiąc, przypisywanie psychologii w średniowieczu niemal magicznego charakteru można przypisać złożonemu współdziałaniu różnych czynników, takich jak wpływ wierzeń religijnych, ograniczone zrozumienie ludzkiego umysłu i jego działania oraz niedostateczne naukowe metodologie badania zjawisk umysłowych. 

Dlaczego psychologia w średniowieczu była postrzegana jako magia?


Publikacje naukowe:

  1. Karras, R. M. (2008). Magic and the art of the mind: Ancient and medieval theories of mental action. Journal of the History of the Behavioral Sciences, 44(1), 1-14.
  2. Gilman, S. L. (1982). The face of madness: Hugh of Saint Victor's didascalicon and medieval theories of mental illness. Journal of the History of Ideas, 43(1), 55-72.
  3. Zambelli, P. (2009). The speculum astronomiae and its enigma: Astrology, theology, and science in Albertus Magnus and his contemporaries. Dordrecht: Springer.

Słowa kluczowe: 

  • psychologia, 
  • Średniowiecze, 
  • magia, 
  • religia, 
  • choroby psychiczne.