Lęk jest powszechnym zaburzeniem zdrowia psychicznego, które ma znaczący wpływ na skalę globalną, dotykając wielu osób. Chociaż doświadczanie sporadycznych epizodów lęku jest typowym aspektem ludzkiej egzystencji, uporczywe doświadczanie lęku może utrudniać codzienne czynności, powodując znaczny niepokój i upośledzenie funkcji. Skuteczne strategie leczenia i zapobiegania mogą być oparte na zrozumieniu czynników, które przyczyniają się do uporczywego charakteru lęku.

Istnieje wiele wyjaśnień, dlaczego lęk często utrzymuje się przez dłuższy czas. Doświadczenie lęku powoduje aktywację hormonów stresu, a mianowicie kortyzolu i adrenaliny, które objawiają się fizycznymi objawami, takimi jak przyspieszone tętno, przyspieszony oddech i napięcie mięśni. Pojawiające się objawy fizyczne mogą z kolei służyć jako katalizator do wzmocnienia lęku, tworząc w ten sposób cykliczny wzorzec lęku i objawów somatycznych.

Jednym z dodatkowych czynników przyczyniających się do trwałego charakteru lęku są niekorzystne przekonania i uprzedzenia poznawcze. Osoby doświadczające lęku charakteryzują się tendencyjnością poznawczą polegającą na przecenianiu prawdopodobieństwa wystąpienia niekorzystnych konsekwencji i tendencją do katastrofizowania sytuacji. Może to skutkować zwiększonym niepokojem i podejmowaniem zachowań unikowych. Zakorzeniony charakter negatywnych wzorców myślowych stanowi ogromne wyzwanie dla ich przerwania i wzmacnia trwałą obecność objawów lęku.

Co więcej, na utrwalanie się lęku mogą wpływać czynniki środowiskowe i sytuacyjne. Osoby narażone na przewlekłe czynniki stresogenne, w tym między innymi trudności w pracy lub w związku, mogą być predysponowane do wystąpienia trwałych objawów lękowych. Osoby, które wcześniej doświadczyły traumy lub nadużyć, są podatne na trwały lęk z powodu niekorzystnego wpływu ich przeszłych przeżyć.

Ostatecznie istnieją przekonujące dowody sugerujące, że trwające objawy lęku można przypisać, przynajmniej częściowo, genetycznym i biologicznym podstawom. Istnieje wiele dowodów empirycznych, które sugerują, że określone czynniki genetyczne i neurobiologiczne mogą zwiększać podatność na wystąpienie zaburzeń lękowych, a ponadto wywierać wpływ na przedłużanie się i nasilenie objawów w czasie.

Podsumowując, lęk przedstawia się jako wieloaspektowy i złożony stan, który może utrzymywać się przez dłuższy czas z powodu szeregu czynników leżących u jego podstaw. Zrozumienie czynników, które przyczyniają się do trwałego lęku, może pomóc w kierowaniu skutecznymi strategiami leczenia i zapobiegania, jednocześnie potencjalnie zmniejszając stygmatyzację i błędne przekonania dotyczące tego powszechnego stanu psychicznego.

Dlaczego lęk jest tak uporczywy?

Bibliografia naukowa:

  1. Barlow, D. H. (2002). Anxiety and its disorders: The nature and treatment of anxiety and panic. Guilford Press.
  2. Etkin, A., & Wager, T. D. (2007). Functional neuroimaging of anxiety: a meta-analysis of emotional processing in PTSD, social anxiety disorder, and specific phobia. American Journal of Psychiatry, 164(10), 1476-1488.
  3. McEvoy, P. M., & Mahoney, A. E. (2011). Achieving certainty about the structure of intolerance of uncertainty in a treatment-seeking sample with anxiety and depression. Journal of Anxiety Disorders, 25(1), 112-122.
  4. Stein, M. B. (2018). Neurobiological perspectives on anxiety disorders. In Handbook of anxiety and fear (pp. 25-36). Elsevier.


Ważne słowa do zapamiętania: 

lęk, hormony stresu, negatywne wzorce myślowe, uprzedzenia poznawcze, przewlekłe stresory, czynniki genetyczne i biologiczne.